Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΔΣΘ) δημιοργήθηκε από την Marsha Linehan για την αντιμετώπιση των ασθενών που έπασχαν από οριακή διαταραχή προσωπικότητας και ειδικότερα για την αντιμετώπιση νέων γυναικών που εμφάνιζαν συνεχείς και υψηλούς βαρύτητας αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και είχαν κάνει πολλαπλές απόπειρες αυτοκτονίας χωρίς να πάσχουν από κατάθλιψη. Τα δύο πρώτα βιβλία εκδόθηκαν από τη Linehan στην αρχή της δεκαετίας του 1990.
Οι ισχυρότερες καταβολές της ΔΣΘ προέρχονται από τις θεραπείες της συμπεριφοράς και τις θεωρίες της μάθησης καθώς και τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Η ΔΣΘ όμως δανείζεται στοιχεία και τεχνικές και από άλλες θεραπείες καθώς και φιλοσοφικά συστήματα τόσο της Δύσης όσο και της Ανατολής.
Για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας η ΔΣΘ εστιάζεται κυρίως στην απορύθμιση του συναισθήματος που σύμφωνα με το βιοκοινωνικό μοντέλο της θεραπείας είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού της βιολογικής ευπάθειας του ατόμου με την έκθεσή του κατά την ανάπτυξή του σε ένα απαξιωτικό περιβάλλον. Η έννοια του απαξιωτικού περιβάλλοντος αναφέρεται σε συνθήκες όπου οι σημαντικοί άλλοι (πχ γονείς) δεν ενίσχυαν την συναισθηματική έκφραση του παιδιού, του υπαγόρευαν τα συναισθήματα που θα έπρεπε να νιώθει σε κάθε περίπτωση ή λειτουργούσαν κακοποιητικά. Για αυτό και μία από τις βασικές τεχνικές της ΔΣΘ είναι η παρατήρηση και περιγραφή των συναισθημάτων καθώς και εγκυροποίηση της ύπαρξής τους ως φυσιολογικές αντιδράσεις σύμφωνα με τις παρελθούσες και παρούσες εμπειρίες του ατόμου.
Στόχος της θεραπείας είναι “το χτίσιμο” μιας ποιότητας ζωής που να αξίζει να τη ζει η κάθε θεραπευόμενη ανάλογα με τις ατομικές της δυνατότητες και στόχους. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ταχείας εναλλαγής ανάμεσα στην αποδοχή και την αλλαγή μέσω του διαλεκτικού τρόπου επικοινωνίας. Ο όρος διαλεκτική προστέθηκε στην ονομασία της θεραπείας γιατί σύμφωνα με την Linehan οι οριακοί ασθενείς βιώνουν μία σειρά από διαλεκτικά διλήμματα στα οποία η θεραπεία εστιάζεται για την ανεύρεση της σύνθεσής τους. 'Ενα παράδειγμα διαλεκτικού διλήμματος είναι ο διπολικός τρόπος σκέψης του οριακού ασθενή. Σε αντίθεση με την γνωσιακή προσέγγιση η ΔΣΘ στοχεύει στο να μετραπεί η αντίθεση "Ή....ή" στην σύνθεση "και.....και". Κατά συνέπεια, η σύνθεση μεταξύ της αποδοχής και της αλλαγής κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για τη θεραπεία.
