Συναισθήματα – Ζήλια

Η ζήλια συγκαταλέγεται στα δευτερογενή συναισθήματα προερχόμενο από τα βασικά – πρωτογενή. Πρόκειται για δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση η οποία μπορεί να απότελεί είτε φυσιολογική απόρροια αγάπης (στη λειτουργική της μορφή) είτε δείγμα ανασφάλειας και αδυναμίας (στη μη λειτουργική της μορφή).

Μπορεί να αφορά οποιουδήποτε είδους ανθρώπινη σχέση:
φιλική / αδερφική / συζυγική / γονεϊκή

Βιώνεται όταν κάποιος άλλος επιτυγχάνει κάτι αξιόλογο που θα θέλαμε να μπορούσαμε να πετύχουμε κι εμείς, αλλά και όταν επιθυμούμε κάτι που έχει κάποιος άλλος κι η επιθυμία αυτή μας δημιουργεί το αίσθημα της λύπης ή του φθόνου. Στις ερωτικές σχέσεις η ζήλια εμφανίζεται πιο συχνά όταν αυτές γίνονται εξαρτητικές, οπότε η αγάπη και η κατανόηση μετατρέπονται σε έντονη ζηλοτυπία.

Ο μη λειτουργικός τρόπος έκφρασης αυτού του συναισθήματος είναι η παθολογική ζήλια. Κατά την περίπτωση αυτή το άτομο παρουσιάζει απώλεια ελέγχου του δικού του συναισθήματος, και παράλληλα εκφράζει συνεχή έλεγχο των συμπεριφορών του άλλου ατόμου. Έχοντας την αίσθηση ότι η σχέση του είναι εύθραυστη το άτομο διακατέχεται από φόβο εγκατάλειψης, μοναξιάς και απόρριψης. Αυτή η συμπεριφορά συνήθως χαρακτηρίζεται ως αυτοκαταστροφική, και συνδέεται με την έντονα αρνητική αυτοεικόνα και τη συνεχή αρνητική αυτοκριτική του ατόμου που βιώνει τη ζήλια. Έτσι, λοιπόν, τότε χρησιμοποιείται σαν μέτρο σύγκρισης και επιβεβαίωσης της αξίας του πόσο ή όχι αγαπιέται κανείς από τους ανθρώπους γύρω του, και συνεπώς πρόκειται για μια συνεχή αναζήτηση της αποδοχής με ακραίους τρόπους.

Είναι εντυπωσιακό ότι τα άτομα που ζηλεύουν συνήθως είναι εμφανήσιμα, μορφωμένα, χαρισματικά, ικανά σε πολλούς τομείς, αλλά έχουν πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοεικόνα, οπότε δεν μπορούν να εκτιμήσουν τις δυνατότητές τους σύμφωνα με τα κριτήρια των άλλων.

Ανάμεσα στα αίτια για την εμφάνιση αυτής της συναισθηματικής κατάστασης συγκαταλέγονται τα ελλείμματα στη γονεϊκή αγάπη, την εμπιστοσύνη και την αποδοχή από τους σημαντικούς άλλους στη ζωή του ατόμου.

“Η ζήλια γεννιέται πάντα μαζί με την αγάπη, μα δεν πεθαίνει πάντοτε μαζί της” (Λα Ροσφουκώ)

“Τη ζηλοτυπία τρέφουν οι αμφιβολίες και είτε μετατρέπεται σε μανία είτε σταματάει όταν η αμφιβολία γίνει βεβαιότητα” (Λα Ροσφουκώ)