Category: <span>ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ – ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ</span>

Σχιζοφρένεια και Αυτοκτονικότητα

Η ύπαρξη ψυχικής νόσου αποτελεί παράγοντα κινδύνου για αυτοκτονία. Η σχιζοφρένεια είναι μια ψυχική ασθένεια σοβαρή και πολύπλοκη, που επηρεάζει τη σκέψη, την αντίληψη της πραγματικότητας και τη συμπεριφορά του ατόμου. Έρευνες έχουν δείξει ότι το 50% των σχιζοφρενών κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, το 10% περίπου των σχιζοφρενών τελικά αυτοκτονεί, και ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί μια απόπειρα αυτοκτονίας σε αυτό τον πληθυσμό. Ως παράγοντες κινδύνου αναφέρονται η νεαρή ηλικία, τα αρχικά στάδια της νόσου, η καταθλιπτική συμπτωματολογία, οι συχνές υποτροπές σε συνδυασμό με πολλαπλές νοσηλείες, πρόσφατη έξοδος από το νοσοκομείο, η ενεργός παρουσία ψυχωτικών συμπτωμάτων (ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες), καθώς και οι προτρεπτικές ακουστικές ψευδαισθήσεις. Τέλος, παράγοντες κινδύνου αποτελούν και το ιστορικό με προηγούμενες απόπειρες, το άρρεν φύλο, η ανεργία, η μοναχική διαβίωση, και η ύπαρξη σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής. Για την καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών, προτείνεται η άμεση αλλά και μακροχρόνια θεραπευτική παρέμβαση με στόχο την πρόληψη αυτοκτονίας, η συστηματική παρακολούθηση του ασθενούς, και η αναζήτηση και αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου για αυτοκτονία (αντιμετώπιση ψυχωσικών συμπτωμάτων, καταθλιπτικών συμπτωμάτων, πρόληψη υποτροπών και αποφυγή νοσηλειών κλπ).

Πηγή Εικόνας:http://www.vice.com/read/what-its-like-to-have-a-suicidal-best-friend-428

Σχιζοφρένεια και Ψυχοεκπαίδευση

 

Η λειτουργία της Ψυχοεκπαίδευσης στη Σχιζοφρένεια είναι βασική και οι Στόχοι της πολλαπλοί:

  • Πρώτο αλλά και βασικότερο στόχο αποτελεί η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, δηλαδή η ενδυνάμωση των ενδιαφερόμενων ατόμων να κατανοήσουν την ψυχική νόσο αλλά και τις θεραπείες που υπάρχουν σχετικά με αυτή.
  • Δεύτερο στόχο της Ψυχοεκπαίδευσης αποτελεί η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, και πιο συγκεκριμένα η παροχή της ενημέρωσης και της βοήθειας να αποκτήσει κανείς τις δεξιότητες εκείνες για τη διαχείριση του αντίστοιχου stress, για τη βελτίωση της επικοινωνίας, για την έκφραση των συναισθημάτων, για την επίλυση προβλημάτων αλλά και για την ενεργητική ακρόαση του πάσχοντος ή του περιβάλλοντός του. Οι δεξιότητες αυτές θεωρούνται κρίσιμες για τον τρόπο που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς το πάσχον άτομο, αλλά και για τον τρόπο που που μπορεί να στηρίξει κανείς την οικογένειά του, καθώς και για τον τρόπο που θα πρέπει να φέρεται κάθε “ειδικός” σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
  • Τρίτο στόχο της Ψυχοεκπαίδευσης αποτελεί η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ. Ο στόχος αυτός αναφέρεται στη στήριξη τόσο σε πρακτικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο στην προσπάθεια των συγγενών του πάσχοντος, καθώς και στη βοήθεια για την καταπολέμηση της κοινωνικής απομόνωσης και του κοινωνικού στιγματισμού.

Επιμέρους στόχους αποτελούν η διακοπή των παρανοήσεων σχετικά με  τη φύση της νόσου, η κατανόηση των διαφόρων τύπων της θεραπείας, η εξήγηση της αναγκαιότητας της φαρμακοθεραπείας, η ανάπτυξη της συνεργασίας και της συνέπειας κατά τη θεραπεία, καθώς και η ενίσχυση του ενεργητικού ρόλου του θεραπευόμενου αλλά και της οικογένειάς του στη θεραπεία στα πλαίσια της αυτο-βοήθειας.

Σχιζοφρένεια και Οικογενειακή Επιβάρυνση

Με τον όρο οικογενειακή επιβάρυνση εννοούμε:

Το συναισθηματικό φορτίο και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικογένεια, ως αποτέλεσμα της συμβίωσης και της ανάληψης της ευθύνης της φροντίδας του ψυχικά άρρωστου μέλους της. Η επιβάρυνση αυτή εκφράζεται συνήθως ως άγχος, ένταση και επιθετικότητα.

Η Οικογενειακή Επιβάρυνση διακρίνεται σε:

  • Αντικειμενική Επιβάρυνση: πρακτικά προβλήματα (διατάραξη των οικογενειακών σχέσεων, της κοινωνικής ζωής, των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, οικονομικές δυσκολίες).
    • Υποκειμενική Επιβάρυνση: οι ψυχολογικές αντιδράσεις των μελών της οικογένειας (αίσθημα απώλειας, άγχος, κατάθλιψη, ντροπή).

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ:

  • Άρνηση: δυσκολία κατανόησης και αποδοχής των επιπτώσεων της ασθένειας στη ζωή του ασθενούς και της αναγκαιότητας της θεραπείας, τάση  υπερβολικών και μη ρεαλιστικών προσδοκιών για τον ασθενή.
  • Θυμός: παρουσία έντασης και stress, διαταραγμένη επικοινωνία, δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων.
  • Ενοχή: άγνοια γύρω από την αιτιολογία της σχιζοφρένειας,  (αυτό)υποτίμηση της αξίας των επιτευγμάτων άλλων μελών της οικογένειας.
  • Ντροπή: περιορισμός των κοινωνικών επαφών έξω από το οικογενειακό περιβάλλον λόγω του στίγματος.

Η ΑΓΝΟΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΜΠΟΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Οι πληροφορίες που παρέχονται μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης συχνά είναι ανακριβείς και προκαλούν λανθασμένες αντυπώσεις (π.χ. η ταινία “Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι”), που δεν ανταποκρίνονται καθόλου στην πραγματικότητα.

ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ:

  • Ο πάσχων άνθρωπος δεν έχει “διπλή ή διχασμένη” προσωπικότητα
  • Δεν είναι “τρελός”, “μουρλός”, “δαιμονισμένος”
  • Δεν είναι εγκληματίας ή βίαιος
  • Δεν είναι άρρωστος επειδή με αυτό τον τρόπο τιμωρείται για τις αμαρτίες του
  • Δεν ισχύει ότι δεν υπάρχει καμία θεραπεία για τη σχιζοφρένεια

ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΕΙΝΑΙ:

  • Μια σοβαρή χρόνια αναπηρική νόσος με υφέσεις και εξάρσεις
  • Αφορά το 1%  του γενικού πληθυσμού ως προς την πιθανότητα παρουσίασής της
  • Έχει ίση σχεδόν κατανομή σε άντρες και γυναίκες
  • Η έναρξή της τοποθετείται κατά το τέλος της εφηβείας και κατά την αρχή της ενήλικης ζωής
  • Δεν υπάρχει βία – καθώς ρυθμίζεται με φαρμακευτική αγωγή
  • Η αιτία εμφάνισής της είναι πολυπαραγοντική
  • Η οικογένεια του πάσχοντος δεν ευθύνεται για την εμφάνιση της νόσου αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα αντιμετώπισή της
  • Η λειτουργικότητα του ατόμου μπορεί να βελτιωθεί σε πολύ σημαντικό επίπεδο μέσω φαρμακοθεραπείας και έγκαιρης αλλαγής αυτής σε περιόδους υποτροπών

Σχιζοφρένεια – Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) ως Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση ορίζεται η διαδικασία η οποία διευκολύνει τις ευκαιρίες έτσι ώστε τα άτομα με έκπτωση λειτουργικότητας, ανίκανα ή ανάπηρα λόγω ψυχικών διαταραχών, να επιτύχουν ένα όσο το δυνατό καλύτερο επίπεδο ανεξάρτητης λειτουργίας στην κοινότητα.

Πρόκειται δηλαδή για μια συνεχή διαδικασία μάθησης και εκπαίδευσης με στόχο να αντιμετωπίζεται ο ασθενής ως ισότιμο μέλος της κοινωνίας.

Στα πλαίσια της Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης οι χρόνιοι πάσχοντες από σχιζοφρένεια μεταφέρονται από τις ψυχιατρικές κλινικές σε οικοτροφεία και ξενώνες όπου και διαμένουν. Ο στόχος των δομών αυτών είναι η αποασυλοποίηση, και αυτό επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους και παρεμβάσεις.

Συγκεκριμένα για την επιτυχή Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση χρειάζονται:

  • 24ωρη παρουσία νοσηλευτικού προσωπικού στα οικοτροφεία και τους ξενώνες (μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης)
  • Παρουσία ψυχιάτρου, ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού, και συνεργασία με παθολόγο
  • Συνεχής και αέναη συνεργασία όλου του επιστημονικού προσωπικού τόσο εξατομικευμένη για κάθε ένοικο της δομής όσο και ομαδική για την οργάνωση της καθημερινότητας
  • Ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις με στόχο την ενημέρωση και την εκπαίδευση σχετικά με τη χρόνια αυτή διαταραχή, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους ίδιους τους ασθενείς
  • Ομάδες συζήτησης με τους πάσχοντες, αποσκοπώντας στη σύνδεση με την πραγματικότητα, την ενημέρωση για την καθημερινότητα και την αύξηση της αίσθησης του ανήκειν σε μια οικογένεια
  • Ομάδες δημιουργικής απασχόλησης ώστε να ενισχύεται το αίσθημα της συνεργασίας και της αλληλεγγύης και του μοιράσματος εμπειριών
  • Οργάνωση και υλοποίηση ομαδικών και εξατομικευμένων εξόδων από τη δομή στα πλαίσια εκδρομών
  • Προσπάθειες ενίσχυσης της επαφής με συγγενείς
  • Ατομικές συζητήσεις με τους ασθενείς με στόχο την εκμάθηση δεξιοτήτων διαπροσωπικής συνενόησης αλλά και δεξιοτήτων αυτοφροντίδας
  • Συζητήσεις ατομικές για τις εμπειρίες των ασθενών και τις επιθυμίες τους με στόχο να αρθεί η μοναξιά που έχουν βιώσει ως έγκλειστοι στα ψυχιατρικά νοσοκομεία
  • Ατομικές συζητήσεις αποσκοπώντας στην απόκτηση της εναισθησίας των ασθενών, δηλαδή στη βοήθεια να καταλάβουν από ποια διαταραχή πάχουν, πώς λέγεται, ποια φάρμακα χρειάζεται να παίρνουν και γιατί, καθώς και το λόγο για τον οποίο βρίσκονται στο οικοτροφείο και όχι στο σπίτι τους
  • Ατομικές συζητήσεις με στόχο την αύξηση της αυτοαποτελεσματικότητας καθενός ενοίκου ξεχωριστά
  • Ρύθμιση και αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής οποτεδήποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο
  • Παρακολούθηση των συμπτωμάτων κάθε ενοίκου με στόχο την πρόληψη υποτροπών
  • Επαφή με την κοινότητα, έξοδοι για καφέ καθημερινά με ή χωρίς τη συνοδεία προσωπικού
  • Ενημέρωση της κοινότητας για την καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος

Σχιζοφρένεια – Ολιστική Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Για την ολοκληρωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας χρειάζεται να ληφθούν υπόψιν όλοι οι παρακάτω τομείς:

  • Φαρμακευτική αγωγή
  • Ατομική υποστηρικτική θεραπεία για τον κάθε πάσχοντα
  • Γνωσιακή και ψυχοκοινωνική θεραπεία
  • Ψυχοεκπαίδευση και υποστήριξη της οικογένειας που έχει ένα πάσχον μέλος
  • Κοινωνική υποστήριξη (ενημέρωση, άρση κοινωνικού στιγματισμού)
  • Διαχείριση περιστατικού (αναφορικά με την λειτουργικότητά του στην καθημερινότητα και τη σύνδεσή του με την πραγματικότητα)
  • Στέγαση (οικοτροφεία, ξενώνες, προστατευόμενα διαμερίσματα, ή και με συγγενείς αν υπάρχουν και διατίθενται να βοηθήσουν)
  • Οικονομική υποστήριξη (επιδόματα, συντάξεις)
  • Επαγγελματική υποστήριξη (εργαστήρια επαγγελματικής απασχόλησης)

 

Η Άγνοια για τη Σχιζοφρένεια: Κοινωνικός Στιγματισμός

Σχιζοφρένεια: Ένας επιστημονικός όρος που γεννά:

  • Φόβο του κοινωνικού στίγματος
  • Φόβο επιθετικής συμπεριφοράς
  • Μύθους σχετικά με την αρρώστια
  • Φόβο / Ντροπή αναζήτησης βοήθειας από κάποιον “ειδικό”

Κοινωνικός Στιγματισμός: Ανεπιθύμητη, δυσφημιστική ιδιότητα που στερεί από κάποιον το δικαίωμα της πλήρους κοινωνικής αποδοχής και τον αναγκάζει να προσπαθεί να κρύψει την αιτία που προκαλεί αυτή την αντιμετώπιση. Η διαδικασία του στιγματισμού ακολουθεί την εξής πορεία:

  1. Στερεότυπο: δημιουργία αρνητικής πεποίθησης για τον εαυτό
  2. Προκατάληψη: αποδοχή της πεποίθησης και αρνητική συναισθηματική αντίδραση
  3. Διάκριση: Προκατειλημμένη συμπεριφορά