Category: <span>ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ</span>

Γενικά Συμπτώματα Εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη

Τα γενικά πρώτα συμπτώματα που θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν από κάθε άτομο όταν τα παρατηρήσει προκειμένου να προβεί σε εξετάσεις για διαβήτη είναι τα ακόλουθα:

  • Αίσθημα κούρασης χωρίς να έχει προηγηθεί ιδιαίτερη αντίστοιχη δραστηριότητα
  • Ξηρό δέρμα
  • Φαγούρα στα γεννητικά όργανα
  • Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια ή στα πόδια
  • Κράμπες
  • Πολυουρία
  • Θολή όραση
  • Συχνές λοιμώξεις
  • Απώλεια βάρους
  • Αργή ίαση πληγών
  • Σεξουαλικά προβλήματα

Σε περίπτωση που κάποιος διαπιστώσει ότι έχει τουλάχιστον τρία από τα παραπάνω θα πρέπει να κάνει προληπτικά τις απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις.

Ακόμη, ο διαβήτης προσβάλλει και άτομα που υιοθετούν καθιστικό τρόπο ζωής, ή που έχουν διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης, καθώς και άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.

Μέτρα Πρόληψης κατά του Καπνίσματος

Το κάπνισμα αποτελεί μια πολυπαραγοντική συμπεριφορά, καθώς συνδέεται με ποικίλες πτυχές της καθημερινής ζωής και με συναισθήματα ή σκέψεις που δυσκολεύουν τον καπνιστή να πάρει την απόφαση να καταφέρει να το σταματήσει. Επιπλέον, ακόμα και αν κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος στον ανθρώπινο οργανισμό, και κυρίως λόγω της αυξημένης επικινδυνότητας ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα, η εξάρτηση από τη νικοτίνη – σωματική ή ψυχολογική, παραμένει ισχυρή για τους περισσότερους καταναλωτές με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να το διακόψουν. Έτσι, στα πλαίσια της προαγωγής της υγείας, τα προληπτικά μέτρα έχουν ως στόχο τόσο την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση του κόσμου, όσο και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, της κριτικής στάσης απέναντι στην πληροφόρηση, της διεκδίκησης σε θέματα δημόσιας υγείας, και ταυτόχρονα του σεβασμού της γνώμης των άλλων. Οι πρώτες προληπτικές μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν αφορούσαν την παροχή πληροφοριών για τους κινδύνους του καπνίσματος είτε μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης είτε μέσω συνεδρίων και ερευνητικών μελετών για την ψυχική υγεία. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτών των προληπτικών προσπαθειών έδειξαν ότι η απλή ενημέρωση του κόσμου δεν αρκεί για να πείσει τον καπνιστή να σταματήσει να προβαίνει σε αυτή τη συμπεριφορά. Στην πορεία, τα προληπτικά μέτρα άρχισαν να βασίζονται σε έρευνες γύρω από τη μελέτη των ψυχοκοινωνικών παραγόντων που συμβάλουν στο κάπνισμα, σε μια ευρύτερη προσπάθεια να διδαχθούν οι καταναλωτές – και κυρίως τα νέα παιδιά – τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζουν και να ενισχύουν τις άμυνές τους στα διαφημιστικά προϊόντα, αλλά και στις πιέσεις των συνομηλίκων τους.

Τα σύγχρονα προληπτικά μέτρα απευθύνονται σε τρεις τομείς πρόληψης: την πρωτογενή, τη δευτερογενή και την τριτογενή. Η πρωτογενής πρόληψη αναφέρεται στην έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των μη καπνιστών ( και κυρίως των εφήβων) για την αποτροπή τους από το κάπνισμα και για την αλλαγή των στάσεών τους απέναντι σε αυτό, ενώ η δευτερογενής πρόληψη αναφέρεται στη μείωση ή την διακοπή του καπνίσματος των καπνιστών. Η τριτογενής πρόληψη απευθύνεται στους συστηματικούς ή εξαρτημένους χρήστες του καπνού, καθώς παράλληλα με τη θεραπεία και ψυχοκοινωνική αποκατάσταση που χρειάζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται και επιπλέον παρέμβαση για την αποφυγή υποτροπής. Στα πλαίσια αυτά, σε αρκετούς χώρους ψυχικής υγείας υπάρχουν ενημερωτικά φυλλάδια για τις συνέπειες του καπνίσματος, οδηγοί διακοπής του, αφίσες με αντικαπνιστικά μηνύματα, καθώς και ενημερωτικές εκπομπές στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την πολιτική των καπνοβιομηχανιών και τις επιπτώσεις του καπνίσματος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια του προγράμματός της για τη δημόσια υγεία (2008 – 2013) περιλαμβάνει πληροφορίες και δράσεις αναφορικά με την πολιτική για τον έλεγχο του καπνίσματος, οι οποίες παρέχονται μέσω του δικτυακού τόπου “HELP – Για μια ζωή χωρίς τσιγάρο”. Με τον τρόπο αυτό βοηθά τους ανθρώπους που θέλουν να κόψουν το κάπνισμα και παρέχει συμβουλές για τους κινδύνους του καπνίσματος μέσω υποδείξεων, σχετικών ταινιών, ενημερώσεων για τις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα κοντά στην περιοχή του ενδιαφερόμενου, και ειδικών υπηρεσιών προβάλλοντας ενημερωτικά βίντεο σε διάφορους δικτυακούς τόπους.

Αναμφισβήτητα, οι καπνιστές κατά τη διάρκεια διακοπής του καπνίσματος οφείλουν να λαμβάνουν τη στήριξη από το οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον, το γιατρό τους, ή ακόμα και ένα άτομο που θα απαντήσει σε τηλεφωνική γραμμή του καπνού, οι οποίοι θα πρέπει να είναι εξίσου καλά ενημερωμένοι. Ωστόσο, τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα, δυστυχώς κρίνονται ελλιπή συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και για το σκοπό αυτό μελλοντικά συνίσταται να στραφεί εντονότερα το ενδιαφέρον των ειδικών ψυχικής υγείας προς τον τομέα αυτό.

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: ΠΑΘΟΣ Η’ ΛΑΘΟΣ ?

Εξάρτηση: Κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση του ατόμου σε ένα αντικείμενο ή πρόσωπο, χωρίς το οποίο αδυνατεί να λειτουργήσει ομαλά. Ο όρος αναφέρεται επίσης στις περιπτώσεις όπου τα μέλη μιας ομάδας έχουν ανάγκη το ένα το άλλο προκειμένου να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα (Λεξικό ψυχολογίας, Χουντουμάδη Α., Πατεράκη Λ., Εκδόσεις Χρύσα Ξενάκη).

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει το κάπνισμα στις εξαρτήσεις (Σύνδρομο στέρησης από τον καπνό: κατάταξη F 17,2 στη Διεθνή Κατάταξη Ασθενειών, Δέκατη αναθεώρηση ICD-10). Σχετικό κριτήριο διάγνωσης του ICD-10 για τις ουσιοεξαρτήσεις είναι ότι η χρήση ουσιών συνεχίζεται παρά τη γνώση ότι το επίμονο (ή περιοδικό) σωματικό ή ψυχολογικό πρόβλημα μπορεί να δημιουργείται ή να επιδεινώνεται από την ίδια την ουσία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της παγκόσμιας Στατιστικής Υπηρεσίας για το έτοσ 2005, στις ανεπτυγμένες χώρες οι άντρες καπνίζουν σε ποσοστό 35 τοις εκατό και οι γυναίκες σε ποσοστό 22 τα εκατό. Αντίστοιχα, για τις αναπτυσσόμενες χώρες, το ποσοστό των καπνιστών αντρών είναι 50 τα εκατό και των γυναικών μόλις 9 τα εκατό. Μεταξύ των Δυτικοευρωπαϊκών χωρών η Ελλάδα εμφανίζει τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών αντρών και γυναικών (37.6%), παρότι ο συγκεκριμένος αριθμός έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία.

Επιπλέον, το κάπνισμα συνδέεται άμεσα με το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο και την απασχόληση. Οι άνεργοι και οι χειρώνακτες εργάτες ανήκουν στα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών, με ποσοστά 54% και 51% αντίστοιχα, έναντι του 35% του μέσου όρου για τον γενικό πληθυσμό.

Η έναρξη του καπνίσματος συνήθως γίνεται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η Ελλάδα εμφανίζει την υψηλότερη μέση ηλικία έναρξης, στα αγόρια είναι τα 13,7 έτη ενώ στα κορίτσια τα 13 έτη. Στη χώρα μας ένα μεγάλο ποσοστό των καπνιστών αποκτά τη συνήθεια του καπνίσματος σε ηλικία άνω των 15 ετών.

Σακχαρωδης Διαβητης Εγκυμοσύνης

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Εγκυμοσύνης είναι εκείνος που παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια της κύησης – συνήθως στο δεύτερο ή στο τρίτο τρίμηνο, και υποχωρεί μετά τον τοκετό. Η πιθανότητα εμφάνισής του αντιστοιχεί στις 3 στις 100 γυναίκες – περίπου 3%.

Ο τρόπος εμφάνισης αυτού του τύπου διαβήτη  έγκειται στις περιπτώσεις εγκυμοσύνης που οι ανάγκες σε ινσουλίνη μπορεί να διπλασιαστούν ή να τριπλασιαστούν αναγκάζοντας το πάγκρεας να υπερβεί τη φυσιολογική του λειτουργία. Στις περιπτώσεις αυτές, φαίνεται ότι κάποιες γυναίκες δεν μπορούν να παράγουν αρκετή ινσουλίνη ώστε να αντιστοιχεί στις αυξημένες απαιτήσεις του οργανισμού, με συνέπεια τα επίπεδα του σακχάρου να ανεβαίνουν.

Ο διαβήτης κύησης μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε έγκυο γυναίκα. Μάλιστα, συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και για το λόγο αυτό θα πρέπει όλες να υποβάλλονται στις κατάλληλες ιατρικές εξετάσεις. Παρόλα αυτά, υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διατρέχουν οι γυναίκες που είναι άνω των 25 ετών, οι υπέρβαρες αλλά και όσες μπορεί να έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Επίσης, υψηλότερο κίνδυνο διατρέχουν γυναίκες που σε προηγούμενη κύηση είχαν εμφανίσει διαβήτη εγκυμοσύνης, όσες σε προηγούμενη κύηση γέννησαν υπέρβαρα παιδιά, αλλά και όσες έχουν υποστεί προηγούμενη παλινδρόμηση κύησης σε οποιοδήποτε μήνα εγκυμοσύνης.

Η υγεία της εγκύου αλλά και του παιδιού που κυοφορεί εξαρτώνται από τη ρύθμιση του διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αν αποδειχθεί ότι η ρύθμιση του σακχάρου δεν είναι δυνατή μόνο με κατάλληλη διατροφή, τότε χορηγείται ινσουλίνη, η οποία διακόπτεται μετά τον τοκετό. Αν η ρύθμιση είναι έγκαιρη και σωστή, με τις συμβουλές του κατάλληλου ιατρού, τότε οι κίνδυνοι για τη μητέρα και το παιδί δεν είναι μεγαλύτεροι από αυτούς που παρατηρούνται σε εγκύους που δεν πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

Σακχαρώδης Διαβήτης – Επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ατόμου

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης επιφέρει πολλές αλλαγές στην ποιότητα της ζωής του ατόμου που πάσχει από αυτόν, στους ακόλουθους τομείς:

Σε ψυχολογικό επίπεδο προκαλείται:

  •  Φόβος υπογλυκαιμίας
  • Αίσθηση ότι “είμαι διαφορετικός”
  • Πιθανότητα ιδεοληπτικής συμπεριφοράς
  • Επιπρόσθετη υπευθυνότητα μιας “συνεχόμενης φροντίδας του εαυτού”

Σε κοινωνικό επίπεδο προκαλείται:

  • Απουσία ποικιλίας απασχόλησης στον εργασιακό χώρο
  • Περιστασιακές απαγορεύσεις σχετικά με την οδήγηση
  • Περιορισμοί στον τρόπο ζωής (αναγκαιότητα ένεσης με ινσουλίνη, τακτικά γεύματα,…)

Σε οικονομικό επίπεδο προκαλείται:

  • Υψηλότερο κόστος για το σύστημα υγείας
  • Κόστος της διατροφής
  • Τακτικότερες άδειες από το μέσο όρο εργαζομένων από τη δουλειά για λόγους υγείας
  • Οικονομικό κόστος για την αγορά ινσουλίνης, φαρμάκων, αλλά και του κατάλληλου ιατρικού εξοπλισμού – όπως μηχανάκια μέτρησης του σακχάρου.

Τύπος 2 Σακχαρώδους Διαβήτη

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 συνιστά την μη ινσουλινοεξαρτώμενη μορφή της χρόνιας αυτής πάθησης. Κατά τον τύπο αυτό, ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει ινσουλίνη αλλά όχι στις κατάλληλες ποσότητες ή όχι με τον κατάλληλο τρόπο. Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη του μορφή, αφού αφορά το 80% του ποσοστού των πασχόντων. Εμφανίζεται συχνότερα στα άτομα άνω της ηλικίας των 40 ετών, και για το λόγο αυτό είναι γνωστός και ως διαβήτης της ώριμης ηλικίας. Κατά τη μορφή αυτή, τα σάκχαρα του αίματος αυξάνονται για μια μεγάλη χρονική περίοδο.

Ο Τύπος αυτός είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα, αλλά και σε άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2. Ακόμη, εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες που γέννησαν παιδί, το σωματικό βάρος του οποίου ήταν πάνω από 4kg
κατά τον τοκετό, αλλά και σε ανθρώπους που έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, ή σε άτομα που έχουν υψηλά επίπεδα “κακής” LDL χοληστερόλης ή αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων.

Μπορεί να εντοπιστεί ως συννοσηρότητα στα πλαίσια μιας άλλης ασθένειας ή ως μια μπερδεμένη μακροπρόθεσμη κατάσταση διαβήτη. Τα κλασικά συμπτώματα δεν είναι τόσο εμφανή όσο στην περίπτωση του Τύπου 1, ενώ εμφανίζονται μετά από αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τύπος 1 Σακχαρώδους Διαβήτη

Ο Σακχαρώδης Διαβήτη Τύπου 1 αποτελεί μια ινσουλινοεξαρτώμενη μορφή του, καθώς σε αυτή την περίπτωση το πάγκρεας του ατόμου παράγει ελάχιστη ποσότητα ινσουλίνης, λόγω καταστροφής των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της.

Ο Διαβήτης Τύπου 1 αντιστοιχεί στο 10% του ποσοστού των πασχόντων από αυτή τη χρόνια πάθηση.

Η εμφάνισή του εντοπίζεται κατά βάση στα παιδιά και τους νεαρούς ενήλικες, με συχνότερη ηλικία έναρξης κάτω των 30 ετών.

Τα βασικά χαρακτηριστικά που γίνονται άμεσα εμφανή περιλαμβάνουν την πολυουρία, την πολυδιψία, τον λήθαργο σε συνδυασμό με υπερβολικό αίσθημα κόπωσης, και την απώλεια βάρους. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται σε βραχύ χρονικό διάστημα.

Για την επιβίωση του ατόμου είναι απαραίτητη η τακτική μέτρηση του σακχάρου μετά τα γεύματα καθώς και το να έχει πάντα μαζί του ένεση ινσουλίνης.

Σακχαρώδης Διαβήτης και Διατροφή – Μύθοι και Πραγματικότητα

Υπάρχουν διάφοροι μύθοι σε σχέση με τη διατροφή που οφείλουν να ακολουθούν οι άνθρωποι που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Με αφορμή ένα πρόσφατο άρθρο (Νοέμβριος 2011) που παρατέθηκε σε εφημερίδα, αναφέρονται τρεις από τους βασικοτερους αυτών, αλλά και η πραγματικότητα που τους αντιστοιχεί.

Μύθος: Η μεγάλη κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί διαβήτη.
Αλήθεια: Η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης δεν προκαλεί την εμφάνιση διαβήτη. Ο διαβήτης τύπου 1 οφείλεται κυρίως σε γενετικούς παράγοντες, ενώ ο διαβήτης τύπου 2 οφείλεται σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ενας υπέρβαρος ή παχύσαρκος άνθρωπος έχει αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Η αύξηση του βάρους προέρχεται από αυξημένη πρόσληψη θερμίδων ανεξάρτητα όμως από το αν προέρχονται από τη ζάχαρη ή από λίπος.

Μύθος: Μπορώ να ρυθμίσω τη φαρμακευτική μου αγωγή, για να φάω ό,τι θέλω.
Αλήθεια: Αν λαμβάνετε ινσουλίνη, θα έχετε εκπαιδευτεί για το πόσες μονάδες θα πρέπει να πάρετε σύμφωνα με το είδος και την ποσότητα της τροφής που καταναλώνετε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορείτε να κάνετε καταχρήσεις στη διατροφή σας επειδή μπορείτε να το αντισταθμίσετε με την ινσουλίνη.
Αν λαμβάνετε άλλο είδος φαρμάκου, μην προσπαθήσετε να αλλάξετε τη δοσολογία του φαρμάκου για να καταναλώσετε αυτό που επιθυμείτε, εκτός κι αν έχετε συνεννοηθεί με το γιατρό σας.

Μύθος: Οσοι έχουν διαβήτη δεν πρέπει να καταναλώνουν αμυλούχες τροφές όπως ψωμί, πατάτες, ζυμαρικά.
Αλήθεια: Οι αμυλούχες τροφές αποτελούν μέρος μιας σωστής και ισορροπημένης διατροφής. Αυτό που είναι πιο σημαντικό από όλα είναι το μέγεθος της μερίδας. Το ψωμί ολικής άλεσης, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα ζυμαρικά, το ρύζι και τα αμυλούχα λαχανικά όπως οι πατάτες, τα μπιζέλια και το καλαμπόκι μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στα κυρίως γεύματα ή στα ενδιάμεσα. Μάθετε πόσους υδατάνθρακες περιέχουν οι τροφές που σας ενδιαφέρουν και μετά κατανείμετέ τους μέσα στην ημέρα, έτσι ώστε να διατηρούνται τα επίπεδα της γλυκόζης σταθερά. Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι η ποσότητα, καθώς και το να επιλέγετε προϊόντα ολικής άλεσης.

Σακχαρώδης Διαβήτης – Γενικές Πληροφορίες

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης συνιστά μια χρόνια ασθένεια κατά την οποία η ικανότητα του σώματος να μετατρέπει τη γλυκόζη σε ενέργεια έχει σταματήσει να λειτουργεί αποτελεσματικά.

Επιπτώσεις:

Το αίμα εμπεριέχει ένα μη φυσιολογικά υψηλό ποσοστό γλυκόζης και προκαλεί πολλά συμπτώματα στο σώμα. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται μια έλλειψη της ορμόνης “ινσουλίνη”. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρα να πάρουν σάκχαρο από το αίμα και να το χρησιμοποιήσουν ως πηγή ενέργειας. Η απώλεια, λοιπόν, της ικανότητας του σώματος να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη για την ανεπάρκεια της ινσουλίνης, οδηγεί σε παραγωγή λιπαρών και πρωτεϊνών ως φορείς της απαιτούμενης ενέργειας. Η παρατεταμένη παρουσία της γλυκόζης σε υψηλά επίπεδα για πολλά χρόνια μπορεί να βλάψει σε πολλά σημεία τα ζωτικά όργανα του σώματος.

Σκοπός της θεραπείας του:

Ο σκοπός της θεραπείας του διαβήτη αποσκοπεί στην εξασφάλιση ικανοποιητικής παροχής ενέργειας σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού ανά πάσα στιγμή, αλλά και στην πρόληψη της πιθανότητας να εμφανιστούν οποιαδήποτε προβλήματα στο μέλλον.

Πρόληψη Σακχαρώδους Διαβήτη

Η πρόληψη για την εμφάνιση αλλά και για την έγκαιρη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί και η καλύτερη πρόγνωση της νόσου.

Αναφορικά με το διαβήτη τύπου 1, η πρόληψη έγκειται στην υιοθέτηση κατάλληλης διατροφικής συμπεριφοράς αλλά και στη λήψη ινσουλίνης από τη χρονική στιγμή που αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Ως προς τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, κρίνεται απαραίτητη η απώλεια βάρους αλλά και η τακτική σωματική άσκηση του ατόμου. Επίσης, χρήσιμο είναι να ελέγχονται και άλλοι παράγοντες καρδιακού κινδύνου, όπως η διακοπή καπνίσματος και ο έλεγχος υπέρτασης. Τέλος, καλό είναι εκτός από τις εξετάσεις αίματος, στο πλαίσιο αναλύσεων των οποίων γίνεται και η διάγνωση ύπαρξης του διαβήτη, το άτομο να υποβάλλεται και σε εξέταση ανοχής της γλυκόζης, η οποία αν είναι αρνητική θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε πέντε χρόνια, ενώ σε αντίθετη περίπτωση κάθε χρόνο.