Category: <span>ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ</span>

Τα εξελικτικά στάδια ενός βρέφους όπως περιγράφονται παρακάτω είναι ενδεικτικά και η περιγραφή τους είναι βασισμένη σε εξατομικευμένη ανάπτυξη η οποία συναντάται είτε λίγο νωρίτερα είτε λίγο αργότερα σε άλλα βρέφη, και αυτό αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία. Επιπλέον το άρθρο αυτό αποτελεί τη συνέχεια των τριών προηγούμενων μηνών που έχουν περιγραφεί χωριστά και με διαφορετικό ύφος γραφής.

4ος μήνας

• Πάρκο: η παραμονή της μικρής πριγκίπισσας εντός του πάρκου αυξήθηκε όσο εμπλουτίστηκε και με περισσότερη ενασχόληση με παιχνίδια που έχουν χρώματα ή που παράγουν ήχους.
• Ένα παιχνίδι τη φορά: ένα πολύ σημαντικό βήμα για αυτό το στάδιο ανάπτυξης είναι να μάθει το παιδί να απασχολείται για κάποια ώρα με ένα παιχνίδι τη φορά, ειδικά όταν ο γονιός επιθυμεί να του μάθει κάτι καινούριο. με αυτό τον τρόπο διευκολύνεται η καλυτέρευση της παρατηρητικότητας, της αντίληψης, και όλες οι αισθητηριακές κινήσεις αρχίζουν να συντονίζονται καλύτερα.
• Βόλτες: η επαφή με τη φύση, η αίσθηση του εξωτερικού αέρα στους ανοικτούς χώρους βοηθούν ένα μωρό να εξερευνεί νέα περιβάλλοντα παρατηρώντας τα διάφορα ερεθίσματα
• Χαμόγελα στον καθρέφτη : σε αυτό το μήνα αρχίζει η αναγνώριση του προσώπου στον καθρέφτη και αυξάνονται τα χαμόγελα
• Πιο έντονη η συναισθηματική ανταπόκριση προς γονείς και κόσμο γύρω της 
• Παιχνίδια στο βρεφικό “γυμναστήριο”: εξερεύνηση χρωμάτων, διαφορετικών υφών από τα υφάσματα, αύξηση της συναισθηματικής νοημοσύνης και καλυτέρευση της αντιληπτικότητας
• Άρχισε να κοιμάται μπρούμυτα στο λίκνο και να καταφέρνει να γυρίζει πλευρό!

5ος μήνας

• Τάισμα με ρυζάλευρο: άρχισαν τα δύσκολα! μια νέα εξέλιξη καθώς μέχρι τον προηγούμενο μήνα υπήρχε μόνο το γάλα στη διατροφή μας. Τώρα τέρμα οι αποστειρώσεις και λέμε ναι στα πολλά τραγουδάκια για να μας βοηθούν να μάθουμε τη διαδικασία κατάποσης! 
• Πάρκο και παιχνίδι: είτε εξατομικευμένα είτε με παρέα δίπλα της, απολαμβάνει την παραμονή της στο πάρκο αρκεί να έχει παιχνίδια να εξερευνήσει!
• Απόλαυση βόλτας στους εξωτερικούς χώρους: προτιμά να μένει όσο περισσότερη ώρα μπορεί ξύπνια ώστε να επεξεργάζεται οτιδήποτε φτάνει στην αντίληψή της. 
• Φουσκωμένα ούλα: πόνος και παράπονα με αυξημένη την ανάγκη για αγκαλιές, κυρίως κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες
• Άρχισε να κάθεται στον πωπό της στηριζόμενη με τα χέρια της από το πάρκο
• Ενδυνάμωση κορμιού όρθια και στον πωπό της υποβασταζόμενη 
• Ο ύπνος στο λίκνο άρχισε να γίνεται επικίνδυνος προς το τέλος του 5ου μήνα, καθώς άρχισαν οι σβούρες γύρω γύρω και οι αλλαγές θέσεων σώματος καθόλη τη διάρκεια του ύπνου. κατά τη διάρκεια της ημέρας προτιμήθηκε να κοιμάται στην κούνια της ώστε να αρχίσει σταδιακά και ομαλά η μετάβαση από το λίκνο εκεί.

6ος μήνας

• Ύπνος στο κρεβάτι της σε διαφορετικό δωμάτιο από τους γονείς ώστε να παραμένει περισσότερο ασφαλής. Η κούνια της στολίστηκε από πολλά χαρούμενα και ιδιαίτερα μαξιλάρια ώστε να της φτιάχνουν τη διάθεση εφόσον είχε ήδη παρατηρηθεί ότι της αρέσουν τα χρώματα. Επίσης στο προσκέφαλο της τοποθετήθηκε μαξιλάρι με σχήμα κοτσίδας ώστε να της παρέχει την αίσθηση ασφάλειας  – φωλίτσας που της παρείχε έως τότε το μικρότερο κρεβατάκι της, δηλαδή το λίκνο.
• Αυξήθηκε η γκρίνια από την ενόχληση των δοντιών, κυρίως κατά τις βραδινές ώρες με συνοδά ξυπνήματα κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου.
• Παιχνίδι μόνη της στο πάρκο αλλά και περισσότερη έκφραση ανάγκης για παρέα
• Αλεσμένες στερεές τροφές  – δυσκολία στη διαχείριση: το μικρό της στομαχάκι έπρεπε να συνηθίσει τη νέα διαδικασία πέψης , και η λειτουργία του εντέρου έγινε επίσης διαφορετική. Έτσι η δυσκολία στο τάισμα με το κουταλάκι ήταν έντονη, αλλά η επιμονή και η υπομονή καθώς και η χρήση παραμυθιών και τραγουδιών έφερε αποτέλεσμα! Προσωπικά προσπάθησα να αποφύγω την χρήση τεχνολογίας για τα τραγούδια ή για το συνδυασμό εικόνας και ήχου, καθώς θεώρησα καλύτερο το να κεντρίσω το ενδιαφέρον της μικρής μέσω της δικής μου φωνής και αυτή η συνήθεια μας έγινε λατρεία! 
• Άρχισε να στέκεται όρθια και να στέκεται μόνη της σε θέση λωτού χωρίς να υποβαστάζεται 
• Βγήκαν τα δύο πρώτα μας δόντια! Ένα μικρό λαγουδάκι υπάρχει ανάμεσά μας και έχει πολύ πλάκα όταν προσπαθεί να καταλάβει τι είναι αυτό που ακουμπάει με τη γλώσσα της. Αυξήθηκε η σιελόρροια εξαιτίας της ανάπτυξης των δοντιών.
• Καλύτερη βλεμματική επαφή, πιο σταθερή, πιο κεντραρισμένη σε κάθε πρόσωπο που της απηύθυνε το λόγο.
• Άγγιγμα σκύλου / κατοικιδίου: αύξηση του αισθήματος της περιέργειας , καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης, έκφραση με χαμόγελο όσο πιο τακτικά άρχισε να τον συναντά και να τον αγγίζει.

Πηγή Εικόνας: Pixabay.com

Μεγάλωσες… Μα πώς μεγάλωσες τόσο σύντομα? Αφού οι τρεις πρώτοι μήνες της ζωής σου έμοιαζαν ατελείωτοι, ξαφνικά οι επόμενοι τρεις κύλισαν σαν νεράκι… Κι ήρθε η μέρα να κοιμηθείς μόνη σου στο κρεβατάκι σου… Όχι γιατί δεν σε θέλω δίπλα μου στο λίκνο σου, μα γιατί έγινες πια μια θηλυκή ταρζάν και δεν κάθεσαι ποτέ ήσυχη μέσα σε αυτό. Οπότε… είσαι ένας κινούμενος κίνδυνος να πέσεις εφόσον πλέον πιάνεσαι από τις άκρες και σηκώνεσαι όρθια. Βλέπεις βιάζεσαι να περπατήσεις… Κατά συνέπεια ήρθε η ώρα να λάβει κανείς τα μέτρα του, και εντελώς συμβολικά αποφάσισα να είναι αυτή η ημέρα. Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση για εμένα. Εδώ και μισό μήνα προσπαθούσα να πείσω τον εαυτό μου να το προσπαθήσω. Σε έβαζα να κοιμηθείς αλλά και να παίξεις στην κούνια σου κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να συνηθίσεις, αλλά και προσπαθούσα να καταλαγιάζω τις ανησυχίες μου καταλαβαίνοντας ότι είναι μόνο δικές μου. 

Βάλαμε λοιπόν μουσικούλα στο φωτιστικό που λαμπηρίζει πάνω από το προσκέφαλό σου στην κούνια και σου αρέσει βλέπεις τα μικρά λούτρινα κουκλάκια που κινούνται γύρω γύρω, σε άφησα να παίξεις με τα διακοσμητικά μαξιλάρια σου που τόσο σου αρέσει να πιάνεσαι για να σηκωθείς καθώς είναι δεμένα για λόγους προστασίας, σου άφησα και ένα χαμηλό φωτάκι ανοιχτό, κράτησες το σεντονάκι με το χεράκι σου, και άρχισα να σου λέω ένα παραμυθάκι χαμηλόφωνα μέχρι να νανουριστείς πλήρως. Στην αρχή ήθελες να παίξεις, να τριγυρίσεις, να κρυφτείς μέσα στα μαξιλάρια. Και μετά πάλι από την αρχή και πάλι από την αρχή. Είχα την αίσθηση ότι ήθελες να βεβαιωθείς ότι είμαι εκεί. Μέχρι που σε φίλησα στο μέτωπο, σου είπα για άλλη μια φορά το πόσο σε αγαπάω, τριγύρησες για λίγο ακόμα ανοίγοντας και κλείνοντας επαναλαμβανόμενα τα ματάκια σου για να μη χάσεις ούτε στιγμή, κουράστηκες κι αποκοιμήθηκες… Κι εγώ έκλαψα… έκλαψα γιατί σε αφήνω πρώτο βράδυ μόνη σου και ήθελα να ξέρεις ότι θα είμαι πάντα εκεί αν τρομάξεις, αν πονέσεις από τα δοντάκια σου, αν δυσκολευτείς να αλλάξεις πλευρό κατά τον ύπνο σου.  Και τελικά εσύ δεν δυσκολεύτηκες. Ήταν ένα πολύ ήσυχο και ξεκούραστο βράδυ για σένα. Εγώ φυσικά ξύπνησα τρεις τέσσερις φορές να δω αν είσαι καλά, παρόλο που κανένας ήχος δεν έφτασε από την ενδοεπικοινωνία. Και ήρθε το πρωί και φώναξες “μαμά” – χωρίς φυσικά να ξέρεις ακόμα τι σημαίνει, και άνθισαν τα χρώματα της ημέρας… 

Συνήθως τα συναισθήματα της αγωνίας ή της ανησυχίας για το κάθε επόμενο στάδιο της εξέλιξης του κάθε παιδιού είναι δικά μας, των γονιών… Και πολλές φορές αποδεικνύεται ότι έρχεται η πραγματικότητα να μας θυμίσει ότι όλα είναι φυσιολογικά και πρέπει να προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε ως τέτοια κάνοντας ένα βήμα τη φορά, αυτό για το οποίο είμαστε κατά το δυνατόν πιο προετοιμασμένοι. 

Πηγή Εικόνας: pixabay.com

Κι όμως είναι γεγονός! Ο τρίτος μήνας για τον οποίο διάφοροι γονείς αναφέρουν ότι γίνεται καλύτερη η καθημερινότητα με ένα βρέφος, έφτασε και για την μικρούλα της ζωής μας! 

Και ήρθαν τα παιχνίδια, και τα χαμόγελα! Άρχισε να κοιτά τον καθρέφτη και να αναγνωρίζει ότι υπάρχει ένα μωράκι εκεί μέσα, κι ας μην ήξερε ακόμη ότι βλέπει τον εαυτό της. Άρχισε να παίζει με κουδουνίστρες πολύχρωμες και να περιεργάζεται με το βλέμμα και τα μικροσκοπικά χεράκια της διάφορα πολύχρωμα παιχνίδια. Άρχισε να κάθεται λίγο περισσότερη ώρα στο ριλάξ ακούγοντας μουσική. Άρχισε να έχει καλύτερη βλεμματική επαφή. Και ξεκίνησαν δειλά δειλά και οι βόλτες με το καρότσι, στην αρχή για μισή ώρα και σταδιακά για περισσότερη. 

Η πιπίλα άρχισε μετά από επιμονή να γίνεται βοηθητική για το νανούρισμα πριν τον ύπνο. Ακόμη πριν τον ύπνο συνέχισε να υπάρχει μια ρουτίνα: διάβασμα παραμυθιού με τη μαμά στο κρεβάτι με πολύχρωμες εικόνες που τραβούν την προσοχή, χαμηλός φωτισμός στο δωμάτιο όπου γινόταν το μπάνιο, φωτάκια στα διακοσμητικά στους τοίχους, μουσική για βρέφη και χλιαρό νεράκι. Μετά το μπάνιο ακολουθούσε χαλαρωτικό μασάζ καθώς και λίγες αγκαλίτσες χορευτικές. Και η ώρα για ύπνο φτάνει! Γαλατάκι, αγκαλίτσα στη θέση ηρεμίας κοντά στο στήθος της μαμάς ώστε το παιδάκι να ακούει την καρδιά της, νανουρίσματα και νάνι! Φυσικά ο τρίτος μήνας δεν πέρασε χωρίς κλάματα και γκρίνιες αλλά ούτε και χωρίς αϋπνίες. Ωστόσο τα ωράρια του ύπνου άρχισαν να βελτιώνονται ελαφρώς τη νύχτα, ενώ την ημέρα το μικρό αστεράκι έμενε σχεδόν όλη την ώρα ξύπνιο και ήθελε παιχνίδια. 

Η εξάντληση με τη χαρά εναλλάσσονται ταχύτατα και συχνότατα σε αυτούς τους πρώτους μήνες για τους νέους γονείς, αλλά πάντα υπερισχύει η χαρά όταν οι γονείς είναι συνειδητοποιημένοι για την επιθυμία τους να αποκτήσουν παιδί. Η επίγνωση της απόκτησης ενός νέου μέλους στην οικογένεια είναι απαραίτητη και άκρως σημαντική. Ένα π[αιδί δεν είναι παιχνίδι. Οι ισορροπίες της καθημερινότητας ανατρέπονται, οι συνήθειες αλλάζουν, το πρόγραμμα ζωής τροποποιείται, οι προτεραιότητες αναθεωρούνται, η σχέση του ζευγαριού τίθεται στις βάσεις του ώστε να λάβει προτεραιότητα η φροντίδα του παιδιού τουλάχιστον για τους πρώτους μήνες της ζωής του.

Ένα από τα πολλά μαθήματα που μου δίδαξε το παιδί μου αυτούς τους τρεις μήνες είναι το εξής: Αν επιθυμώ να βάλω ένα “πρόγραμμα” στην καθημερινότητά μου μαζί του είναι καλό να ακολουθώ μια ρουτίνα όσο αυτό είναι εφικτό. Αν επιθυμώ να μάθει κάποιες συμπεριφορές, όπως για παράδειγμα να κάθεται και λίγο μόνη της με τα παιχνίδια της, είναι καλό να επιμένω με προσπάθεια ξανά και ξανά και ξανά να κάθεται από λίγο το πρωί και το απόγευμα με τα παιχνίδια της μόνη της. Η συμπεριφορά βασίζεται στους κανόνες της μάθησης. Σίγουρα το κάθε παιδί έχει το χαρακτήρα του με βάση το γενετικό του υλικό, αλλά τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής του είναι απόλυτα σημαντικά για τον χαρακτήρα που θα διαμορφώσει αργότερα. Ο κάθε γονιός έχει δικαίωμα να μεγαλώσει το παιδί του όπως επιθυμεί και όπως αντέχει ο ίδιος και όχι όπως θα του υποδείξει οποιοσδήποτε.

* Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και το κάθε ζευγάρι γονέων φέρει μαζί του τη δική του ιστορία και τις δικές του δυνάμεις, φοβίες, ανησυχίες, ανασφάλειες και επιθυμίες. Η περιγραφή της ανάπτυξης ενός βρέφους δεν αποτελεί απαραίτητα παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους νέους γονείς, παρά ένα παράδειγμα προς δύναμη, θάρρος, επιμονή και υπομονή! 

* Οι συμβουλές αναφέρονται σε μαμάδες που ήταν προετοιμασμένες συνειδητά ότι επιθυμούν να αποκτήσουν οικογένεια, και που η κατάσταση της ψυχικής ή της σωματικής τους υγείας τους επιτρέπει να προσπαθήσουν να υιοθετήσουν κάποιες εναλλακτικές συμπεριφορές προσέγγισης του παιδιού τους.

* Δεν αποτελώ την τέλεια μητέρα, καθώς αυτή δεν υπάρχει. Είναι σίγουρο όμως ότι κάνω και θα κάνω το καλύτερο που μπορώ με δεδομένες τις εκάστοτε συνθήκες της ζωής μου, προσπαθώντας να ισορροπώ ανάμεσα στις γνώσεις του επαγγλέματος αλλά και στο μητρικό ένστικτο και τις μητρικές ανάγκες και επιθυμίες. Και θα περιμένω… Θα περιμένω για τη σκληρή κριτική αξιολόγησης από το παιδί μου όταν εκείνο μεγαλώσει αρκετά και αποκτήσει εμπειρίες και κριτική σκέψη. 

Πηγή Εικόνας: pixabay.com

Ένα βρέφος είναι ένα βρέφος, μια μικρή νέα ζωούλα που έρχεται να γίνει πρωταγωνιστής σε μια οικογένεια, να ταράξει τις ισορροπίες της μέχρι αυτές να ξαναβρεθούν. Έρχεται και ενώνονται δύο προηγούμενα συστήματα οικογένειας – αυτή από την οποία προέρχεται η μητέρα και αυτή από την οποία προέρχεται ο πατέρας, σε μία νέα – αυτή που δημιούργησε και επιθυμεί να αναπτύξει το ίδιο το ζευγάρι. 

Ο δεύτερος μήνας της ζωής σου έφερε κωλικούς, και νεογνική ακμή. Έφερε κλάμα και συνέχιση της αϋπνίας. Έφερε ζεστές πετσέτες στην κοιλίτσα σου και αγκαλιές δέρμα με δέρμα με την κοιλιά της μαμάς ώστε να ηρεμείς για λίγο. Έφερε ανησυχίες αν αναπτύσσεσαι και μεγαλώνεις φυσιολογικά. Έφερε την ανάγκη να πιεις και γάλα πέραν του μητρικού. ΄Έφερε την αγωνία αν αυτό το γάλα σε καλύπτει. Έφερε συχνά το ερώτημα μήπως κάνω κάτι λάθος. Μα όλα αυτά ήταν φυσιολογικά, και ευγνωμονώ για τον παιδίατρό μας που ήταν εκεί να μας απαντά σε κάθε ερώτημα απλό ή σοβαρό. Ήταν φυσιολογικό ακόμα και το δικό μου κλάμα, καθώς οι ορμόνες έπαιζαν το τρενάκι του τρόμου και αυτό το παιχνίδι σε συνδυασμό με τη συνέχιση της αϋπνίας και τον παράλληλο αναγκαστικό εγκλεισμό λόγω της πανδημίας, και την αναγκαστική απουσία βοήθειας ή παρέας, έφερνε την πλήρη εξάντληση αρκετές φορές. Δεν υπήρχε χρόνος να μιλήσω στο τηλέφωνο, πάλευα να βρω ένα τρίλεπτο να κάνω ένα μπάνιο. Γιατί? Μα γιατί ήσουν ξύπνια σχεδόν όλη την ημέρα. Η ρουτίνα της καθημερινότητας επαναλαμβανόταν. Μα άρχισες να μας χαμογελάς! Και άρχισα να παρατηρώ ότι τα ακούς τα τραγουδάκια και αλλάζει η έκφρασή σου όταν σου τραγουδάω. Στα παραμυθάκια καθόσουν ακίνητη και ήρεμη, γι αυτό τα διαβάζαμε λίγο πριν το βραδινό σου γεύμα. Και τα ακόμα καλύτερα νέα: άρχισα να σου δίνω παιχνιδάκια να κρατάς, ένα απαλό πολύχρωμο λαγουδάκι που έγινε ο πρώτος σου φίλος, κάποιες λούτρινες κουδουνίστρες που αγκάλιαζες χωρίς να ξέρεις τι είναι αλλά έδειχνες να σου αρέσει ο ήχος τους, και άρχισες να αντιλαμβάνεσαι την αφή, την υφή, τα χρώματα. Και επέμεινα με το ριλάξ, στο οποίο άρχισες να κάθεσαι με μουσική για δέκα λεπτά με ένα τέταρτο. Κι επέμεινα και ως προς τον ύπνο καθώς ήδη είχες αρχίσει μέσα στη μέρα να μαθαίνεις να κάθεσαι για λίγο στην αγκαλιά μου και μετά να σε παίρνει ο ύπνος στο λίκνο σου ή στον καναπέ όταν ερχόταν εκείνη η ώρα. Ένιωθα περήφανη που μέσα από την εξάντληση έβλεπα μικρούς μικρούς στόχους να αρχίζουμε να τους κατακτάμε. 

Στο τέλος ο δεύτερος μήνας έφερε το πρώτο σου εμβόλιο! Πιστεύω ότι ο μπαμπάς σου έκλαψε περισσότερο από εσένα μέσα του! Εγώ σαν μαμά ευτυχώς υπήρξα πιο ψύχραιμη, παρόλο που δεν σημαίνει ότι θα είμαι πάντα έτσι. Άλλωστε κάποιος χρειαζόταν να μπορεί να σε ηρεμήσει, και να κρατήσει και αυτές τις ισορροπίες που όλοι αναζητούν. 

• Η ευγνωμοσύνη την οποία αναφέρω σε αρκετά άρθρα απευθύνεται σε ανθρώπους ή καταστάσεις που δεν θεωρώ δεδομένες στη ζωή μας. Κανείς δεν είναι δεδομένα υποχρεωμένος να φέρεται ανθρώπινα, με ζεστασιά, με επιστημονικότητα, με ανθρωπιά. Όταν λοιπόν υπάρχουν τέτοιες “καλές” συγκυρίες στη ζωή μας είναι οφέλιμο να μην ξεχνάμε ότι δεν θα ήταν και δεδομένο ότι θα μας τύχαιναν. 
• Οι αγκαλιές στα βρέφη δεν αποφεύγονται. Αντιθέτως χρειάζεται να είναι αμέτρητες! Ο λόγος που αναφέρονται κυρίως οι στιγμές που η αγκαλιά εναλάσσεται με την απομάκρυνση από αυτήν αφορά κάποια στάδια εκμάθησης ορισμένων συμπεριφορών ανεξαρτησίας στα παιδιά. Όπως είναι φυσιολογικό, τέτοιου είδους διαδικασίες είναι εφαρμόσιμες μόνο εάν οι γονείς επιθυμούν να μεγαλώσουν με τέτοιο τρόπο τα παιδιά τους, και φυσικά εφόσον το επιτρέπουν τα ψυχικά τους αποθέματα.

• Οι συμβουλές αναφέρονται σε μαμάδες που ήταν προετοιμασμένες συνειδητά ότι επιθυμούν να αποκτήσουν οικογένεια, και που η κατάσταση της ψυχικής ή της σωματικής τους υγείας τους επιτρέπει να προσπαθήσουν να υιοθετήσουν κάποιες εναλλακτικές συμπεριφορές προσέγγισης του παιδιού τους.

* Δεν αποτελώ την τέλεια μητέρα, καθώς αυτή δεν υπάρχει. Είναι σίγουρο όμως ότι κάνω και θα κάνω το καλύτερο που μπορώ με δεδομένες τις εκάστοτε συνθήκες της ζωής μου, προσπαθώντας να ισορροπώ ανάμεσα στις γνώσεις του επαγγλέματος αλλά και στο μητρικό ένστικτο και τις μητρικές ανάγκες και επιθυμίες. Και θα περιμένω… Θα περιμένω για τη σκληρή κριτική αξιολόγησης από το παιδί μου όταν εκείνο μεγαλώσει αρκετά και αποκτήσει εμπειρίες και κριτική σκέψη. 

Πηγή Εικόνας: pixabay.com

Η παρουσία του πατέρα καθώς και η ενεργητική συμμετοχή του τόσο προς τα παιδιά του από την πρώτη ημέρα της ζωής τους, όσο και προς τη γυναίκα του από την πρώτη στιγμή που και οι δύο γίνονται γονείς, είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την ψυχική υγεία του παιδιού όσο και για τις βάσεις της οικογένειάς του. Είναι πολύ ωφέλιμο ο κάθε μπαμπάς να νικήσει τους φόβους του ή οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα μπορεί να τον εμποδίσει στην προσέγγιση του παιδιού του, και να μετατρέψει τη θέση του από θεατή σε συμπρωταγωνιστή μέσα στην οικογένεια.

Η βοήθειά του μπορεί να φανεί ανεκτίμητη, και είναι σίγουρο πως όσο κι αν κουραστεί και ταλαιπωρηθεί κι εκείνος, από το πρώτο λεπτό της ζωής του παιδιού μέχρι το μεγάλωμά του, στο τέλος θα νιώθει ευγνώμων που δεν έχασε καμία στιγμή της οικογένειάς του και που το παιδί του σταδιακά θα νιώθει την ίδια ασφάλεια μαζί του όπως και με τη μητέρα του. Είναι σημαντικό ότι ένας μπαμπάς μπορεί να κρατήσει τις ισορροπίες στην οικογένεια, να παίξει κι εκείνος με το παιδί ή τα παιδιά, να συζητήσει, να διαβάσει ένα παραμύθι, να πει ιστορίες από την εμπειρία του που θα βοηθήσουν το παιδί μεγαλώνοντας να τις κρατά στο νου του ως συμβουλές. Ένας μπαμπάς μπορεί να ταίσει, να βοηθήσει το παιδί στο μπάνιο, να τρέξει μαζί με το παιδί στις διάφορες δραστηριότητές του όταν αυτό μεγαλώσει. Να είναι εκεί συναισθηματικά για το παιδί του ώστε να το επιβραβεύει και να το παρακινεί να συνεχίζει να βάζει στόχους στη ζωή του, ενώ παράλληλα να του διδάσκει την επιδιόρθωση των ατυχιών ή των λαθών του.

Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει η σχέση του πατέρα με τη μητέρα και ο τρόπος που αυτή βιώνεται τόσο μπροστά στο παιδί όσο και κατ’ ίδίαν. Πάνω απ όλα, μέσω της κατά το δυνατόν αρμονικής συνύπαρξής του και ως ζευγάρι με τη μητέρα, ένας πατέρας μπορεί να δώσει στο παιδί και την αίσθηση της ομάδας στην οποία εκείνο ανήκει και είναι ασφαλές. Η οικογένεια είναι ένα σύστημα ανθρώπων που αλληλοεπηρεάζονται και για το λόγο αυτό αλληλοκαθορίζει τις σχέσεις μεταξύ τους, ενώ παράλληλα λειτουργεί και ως πρότυπο για την εξέλιξη των μετέπειτα σχέσεων του κάθε παιδιού. Οι γονείς που βρίσκονται σε συνεργασία, ισορροπία, και σχέση όπου εκφράζουν τα συναισθήματά τους, αποτελούν πρότυπο και επηρεάζουν έμμεσα τις συμπεριφορές που θα αναπτύξει το παιδί αργότερα στις κοινωνικές του σχέσεις.

Η συμβολή του πατέρα στην αυτοπεποίθηση του παιδιού και στην βοήθεια προς εκμάθηση της ανεξαρτησίας του, άρα κατά επέκταση προς την εκμάθηση της μετέπειτα ύπαρξής του στο κοινωνικό περιβάλλον, είναι αδιαμφισβήτητη και αρκετά μελετημένη επιστημονικά στα νεότερα χρόνια. 

Πηγή Εικόνας: pixabay.com

Όταν το βρέφος κλαίει απαρηγόρητα και γοερά για τον οποιοδήποτε λόγο είναι καλό αρχικά να ελέγξουμε ότι δεν πεινάει, ότι δεν είναι βρεγμένη η πάνα του και θέλει άλλαγμα, ή ότι δεν νυστάζει. Παράλληλα, εφόσον η μαμά προσπαθεί να το ηρεμήσει , είναι πολύ ωφέλιμο να το πάρει στην αγκαλιά της και να παραμείνει ακίνητη αντί να αρχίσει να το ταρακουνάει και να το κάνει βόλτες μέσα στο σπίτι. Το ταρακούνημα και οι βόλτες λειτουργούν σαν ένας λάθος συναγερμός ότι υπάρχει κάποια απειλή. Και φυσικά υπάρχει! Το παιδί της μαμάς κλαίει! Ωστόσο, είναι θεμελιώδες να καταλάβει το παιδί ότι δεν πανικοβάλλεται κι εκείνη και να μην του προκαλέσει επιπλέον ένταση και περιττό άγχος ή ανασφάλειες. Εάν η μητέρα παραμείνει ήσυχη, τότε κι εκείνο θα ξανανιώσει ασφάλεια στην αγκαλιά της ακούγοντας την καρδιά της και θα ηρεμήσει. Αρκεί να έχει υπομονή για τα πρώτα τρία λεπτά το πολύ που θα κρατήσει το γοερό κλάμα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να φαντάζει αδιανόητα δύσκολη προς εφαρμογή για “παλιές” μαμάδες, ή ακόμα και για ανθρώπους που πανικοβάλλονται εύκολα ή που είναι πιο νευρικοί, αλλά μια μαμά που έχει τη γνώση είναι πάντα δυνατή να το πετύχει! Αρκεί να το θέλει! Για να το καταλάβει κανείς καλύτερα, φανταστείτε να έχετε εσείς ως ενήλικοι τα νεύρα σας γιατί νυστάζετε αλλά δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε και να έρθει κάποιος να σας ταρακουνάει για να χαλαρώσετε… Πώς θα νιώσετε? Πιο ήρεμοι αποκλείεται πάντως… Και κάπως έτσι αρχίζουν τα όρια… και το χτίσιμο της εμπιστοσύνης! Δίδεται τόση έμφαση στην αγκαλιά της μαμάς , όχι γιατί δεν μπορεί ένας μπαμπάς να κάνει το ίδιο, παρά γιατί στους πρώτους μήνες ζωής το βρέφος είναι σε απόλυτη εξάρτηση από την μητέρα του και την έχει απόλυτα και αποκλειστικά ανάγκη. Αναγνωρίζει ως πλήρως οικεία τη μυρωδιά και τη ζεστασιά της μαμάς του αφού μεγάλωσε μέσα στο σώμα της μαζί της. Κατά συνέπεια η μαμά είναι η απόλυτα σίγουρη επιλογή φροντιστή του παιδιού που μπορεί να του παρέχει αυτή την γαλήνη άμεσα.

*** Οι συμβουλές αναφέρονται σε μαμάδες που ήταν προετοιμασμένες συνειδητά ότι επιθυμούν να αποκτήσουν οικογένεια, και που η κατάσταση της ψυχικής ή της σωματικής τους υγείας τους επιτρέπει να προσπαθήσουν να υιοθετήσουν κάποιες εναλλακτικές συμπεριφορές προσέγγισης του παιδιού τους.

*** Δεν αποτελώ την τέλεια μητέρα, καθώς αυτή δεν υπάρχει. Είναι σίγουρο όμως ότι κάνω και θα κάνω το καλύτερο που μπορώ με δεδομένες τις εκάστοτε συνθήκες της ζωής μου, προσπαθώντας να ισορροπώ ανάμεσα στις γνώσεις του επαγγλέματος αλλά και στο μητρικό ένστικτο και τις μητρικές ανάγκες και επιθυμίες. Και θα περιμένω… Θα περιμένω για τη σκληρή κριτική αξιολόγησης από το παιδί μου όταν εκείνο μεγαλώσει αρκετά και αποκτήσει εμπειρίες και κριτική σκέψη. 

Πηγή Εικόνας: pixabay.com

Ημέρα Γέννησης: 

• Φόβος για το άγνωστο 
• Άγχος αν θα τα καταφέρω και αν θα είμαστε υγιείς εγώ και το μωρό μετά τη γέννα
• Κοινωνική ντροπή που φοβάμαι τόσο εγώ “η πρώτη φορά μαμά”
• Θυμός προς όσους μου λέγανε: “Μα καλά εσύ ολόκληρη ψυχολόγος γιατί φοβάσαι? Μην φοβάσαι, δεν είναι τίποτα, πες ότι έχεις ήδη γεννήσει…” (Δεν κατάλαβα ποτέ γιατί στο μυαλό των ανθρώπων η επαγγελματική μου ιδιότητα υπερέχει της ανθρώπινης ύπαρξής μου).
• Τρόμος που ακούω γυναίκες να γεννούν απέναντι και να ουρλιάζουν
• Πανικός που οι ώρες παιρνούν κι αυτή η μικρή εκεί μέσα νιώθει τόσο ασφαλής και ζεστή που σκέφτεται: “Πού να βγαίνω τώρα μαμά? Άσε με εδώ μέσα να είμαι στην ησυχία μου. Η ζωή εκεί έξω είναι δύσκολη. Νομίζεις δεν έχω ακούσει εγώ τόσο καιρό τα προβλήματα που μοιράζεται μαζί σου ο κόσμος?”

Και επιτέλους μετά από πολλές ώρες που φαίνονταν ατελείωτες ΗΡΘΕΣ!!!!!

Συγκίνηση! Χαρά!  Αγάπη! Ενθουσιασμός! Αγαλλίαση! Ηρεμία! Ανακούφιση! Ένα θαύμα στην αγκαλιά μου και δίπλα μας ο μπαμπάς σου! Ευτυχία! Αλλά και πόσο τεράστιο το αίσθημα ευθύνης! Ξαφνικά όλα γίνονται πιο σοβαρά από ο,τιδήποτε ήταν πριν! 

Στο μαιευτήριο: όλα γνωστά και όλα άγνωστα, πόνος, αλλά και πείσμα. Τρεις ημέρες υπομονής αλλά και πολλαπλών μαθημάτων για τη συνέχεια. Ειλικρινά ευγνωμονώ και θα ευγνωμονώ τόσο για τον γιατρό μου όσο και για τη μαία μου. Εσύ όμως δεν ησύχασες από το πρώτο δευτερόλεπτο. Καλώς ήρθες ενεργητικό, υπερκινητικό παιδί στη ζωή μας! Όλοι μας προετοίμασαν ότι θα χρειαστεί να έχουμε υπομονή και δύναμη γιατί γεννήθηκες με μεγάλα κέφια! Μα δεν κουράζεται ποτέ ένα βρέφος???

Στο σπίτι: Επιτέλους επιστρέψαμε στη φωλίτσα μας και στην ησυχία μας να βρούμε τους ρυθμούς μας! Μα ποια ησυχία? Και ποιους ρυθμούς? Μου έλεγαν ότι θα κουραστώ από την αυπνία όταν γεννηθείς. Κι έλεγα… εγώ? Που κοιμάμαι πέντε με έξι ώρες την ημέρα και όλη την υπόλοιπη ημέρα τρέχω σαν τον Βέγγο? Κι όμως… κανείς δεν μου είπε ότι αυτές οι πέντε ώρες δεν θα είναι ποτέ συνεχόμενες. ¨Οτι θα φτάσω να μην μπορώ να ορίσω το σώμα μου και κάποιες φορές θα φτάσω να δρω ρομποτικά και όχι συνειδητά. Διαλύεται ο οργανισμός… Νομίζω πρώτη φορά με ένιωσα έτσι και φοβήθηκα. Αλλά δεν φοβήθηκα ποτέ εσένα. Δεν φοβήθηκα να σε κρατάω, να μπορώ να σε κάνω μπάνιο, να προσπαθώ να σε ηρεμώ όταν έκλαιγες, να σε χαιδεύω για να καταλαβαίνεις τα όρια του σώματός σου, να σου κάνω massage για να χαλαρώνεις ενισχύοντας τη σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσά μας, και φυσικά να σου τραγουδώ και να σου λέω παραμυθάκια από τώρα, κι ας μην τα καταλαβαίνεις ακόμα. Κι εσύ εκεί… να δοκιμάζεις διαρκώς την ψυχραιμία μου απέναντί σου… χωρίς να κοιμάσαι παρά μόνο οκτώ ώρες διάσπαρτες μέσα στην ημέρα. Και να κλαις ενώ σε θήλαζα πολλές φορές μέσα στην ημέρα και επί ώρα. Και ο οργανισμός μου να νιώθω ότι διαλύεται και δεν έχω τι να τον κάνω. Και να αναρωτιέμαι… είναι φυσιολογικά όλα αυτά? Και ο παιδίατρος να μας διαβεβαιώνει ότι – ευτυχώς – όλα αυτά είναι φυσιολογικά. 

Έπαιρνα δύναμη από την αγκαλιά μας. Κάθε φορά που έφτανα στην εξάντληση ή στα πρόθυρα κατάρρευσης προσπαθούσα να επαναφέρω το μυαλό μου στη θύμηση του πόσο ευγνωμονώ που σε έχω. Ένα μωρό δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα θαύμα και μια ευλογία. Και μετά από λίγες ημέρες βρήκαμε τρόπους να ησυχάζεις. Ηρεμούσες μόνο στην αγκαλιά μου όταν άκουγες την καρδιά μου και στη φωλίτσα που σου δημιουργούσε ο μπαμπάς σου με τα χέρια του όταν εγώ πια δεν άντεχα και ήθελα ένα διάλειμμα.

Μα γιατί να είναι τόσο δύσκολο να κοιμίσει κανείς ένα βρέφος? Όχι δεν είναι τόσο δύσκολο για όλα τα βρέφη. Απλά κάποια τυχαίνει να είναι περισσότερο δραστήρια και να κοιμούνται λιγότερο. Οι εφαρμογές στο διαδίκτυο με λευκούς ήχους ή και με χαλαρωτική μουσική για βρέφη βοήθησαν πολύ να κοιμόμαστε όλοι στο δωμάτιό μας,  σε αντικατάσταση του να μένει ο μπαμπάς σου όρθιος επί μία ώρα κρατώντας σε σε φωλίτσα κάτω από τον απορροφητήρα μέχρι να ηρεμήσεις. Ωστόσο επέμεινα γιατί ήταν σημαντικό για το μέλλον της σχέσης μας. Όταν κόντευες να φτάσεις τον ένα μήνα ζωής επέμεινα να σε αφήνω στο ριλάξ και να σου τραγουδάω έστω και για τα πέντε λεπτά που άντεχες. Επέμενα να σε ηρεμώ πρώτα στην αγκαλιά μου αλλά παράλληλα στη συνέχεια να προσπαθώ να αρχίσω να σε κοιμίζω απευθείας στο λίκνο ή στον καναπέ δίπλα μου την ημέρα. Φυσικά δεν σου άρεσε καθόλου ειδικά αυτό το κομμάτι του ύπνου. Έκλαιγες. Κι εγώ στεναχωριόμουν. Αλλά παράλληλα τα καταφέρναμε κάθε μέρα και πιο εύκολα. Και αγκαλίτσες και ανεξαρτησία. Και τρυφερότητα στην αγκαλιά μου αλλά και πολλά χάδια και φιλάκια όταν έμενες ξαπλωμένη. Ο στόχος ήταν να καταλάβεις ότι δεν σε εγκαταλείπω, είμαι εκεί κι είσαι ασφαλής μαζί μου, σε επιβραβεύω και σε στηρίζω, γιατί παράλληλα όσο κι αν είσαι το “αυτοκολλητάκι μου” στη ζωή μου, είμαστε και δύο διαφορετικοί άνθρωποι και σου δείχνω εμπιστοσύνη ότι μπορείς να κοιμηθείς και μόνη σου. Και θα είμαι εκεί δίπλα σου πάντα σαν άγρυπνος φρουρός! Κυριολεκτικά άγρυπνος θα ήθελα να σημειώσω σε αυτό το σημείο!!

Ο φόβος και το άγχος είναι συναισθήματα απόλυτα φυσιολογικά που κανείς δεν μπορεί να αποφύγει απέναντι σε ο,τιδήποτε πρωτόγνωρο. Όμως η συμπεριφορά χτίζεται με βάση τους κανόνες της μάθησης.  Κατά συνέπεια, η γνώση και η εμπειρία, αλλά και οι επιθυμητές συμπεριφορές προς το μεγάλωμα ενός βρέφους – μωρού – παιδιού, έρχονται μέσω της προσπάθειας και της επανάληψης ξανά και ξανά και ξανά!

*** Οι συμβουλές αναφέρονται σε μαμάδες που ήταν προετοιμασμένες συνειδητά ότι επιθυμούν να αποκτήσουν οικογένεια, και που η κατάσταση της ψυχικής ή της σωματικής τους υγείας τους επιτρέπει να προσπαθήσουν να υιοθετήσουν κάποιες εναλλακτικές συμπεριφορές προσέγγισης του παιδιού τους.

*** Δεν αποτελώ την τέλεια μητέρα, καθώς αυτή δεν υπάρχει. Είναι σίγουρο όμως ότι κάνω και θα κάνω το καλύτερο που μπορώ με δεδομένες τις εκάστοτε συνθήκες της ζωής μου, προσπαθώντας να ισορροπώ ανάμεσα στις γνώσεις του επαγγλέματος αλλά και στο μητρικό ένστικτο και τις μητρικές ανάγκες και επιθυμίες μου. Και θα περιμένω… Θα περιμένω για τη σκληρή κριτική αξιολόγησης από το παιδί μου όταν εκείνο μεγαλώσει αρκετά και αποκτήσει εμπειρίες και κριτική σκέψη.

Πηγή Εικόνας: pixabay.com

Είναι στη φύση των περισσότερων γονέων να βλέπουν το παιδί τους ως ξεχωριστό, μοναδικό, και σε ρόλο που επιλέγουν οι ίδιοι αντί του ίδιου του παιδιού. Αυτή η στάση – «φορώντας τα ροζ γυαλιά» – μπορεί να ενισχύει σε ορισμένες περιπτώσεις την αυτοεκτίμηση τόσο των ίδιων όσο και των παιδιών τους. Σε άλλες όμως περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει και εξαιρετική άρνηση που δεν βοηθά τελικά κανέναν, παρά ενισχύει το αίσθημα της οδύνης: οδύνη που δεν μπορώ να γίνω αυτό που οι γονείς μου επιθυμούν, οδύνη που δεν μπορώ να τους κάνω περήφανους, που τους απογοητεύω, οδύνη που το παιδί μου δεν τα κατάφερε όπως θα ήθελα ή θα περίμενα από εκείνο, οδύνη που δεν σέβεται τον κόπο μας και τα όνειρά μας.

Το λάθος – Η υπερπροστατευτικότητα: Το γεγονός δηλαδή ότι βλέπουν τα παιδιά τους όπως θα ήθελαν να δουν τον εαυτό τους να εξελίσσεται. Προβάλουν τις δικές τους επιθυμίες και φιλοδοξίες, Αυτές οι φιλοδοξίες δεν εκτείνονται μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα. Θεωρούν δεδομένο ότι θα ακολουθήσουν τα παιδιά τους τη δική τους καριέρα ή το επάγγελμα που εκείνοι φιλοδοξούν, ότι θα κάνουν οικογένεια και φιλίες σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα.

Αποτέλεσμα? Ο εγκλωβισμός του εφήβου που ετοιμάζεται να γίνει ενήλικας στην παιδική του ηλικία. Συνέπειες? Η εσωτερίκευση των συναισθημάτων και των επιθυμιών σαν να πρόκειται για κάτι «κακό». Η διστακτικότητα του να αποκτήσει κανείς τη δική του ταυτότητα σε μια νεαρή ηλικία. Η θλίψη που με βάση την εσωτερίκευσή της μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, αντιδραστική ή μη.

Τέλος, παρορμητικές αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές μπορούν επίσης να κάνουν την εμφάνισή τους, στα πλαίσια διαχείρισης της οδύνης και της άρνησης απέναντι στους στόχους που θέτουν οι γονείς για τα παιδιά τους αντί των ίδιων. Διαταραχές διατροφής, αλκοόλ, καταχρήσεις ουσιών, αυτοκτονικές ή παρααυτοκτονικές συμπεριφορές, επικίνδυνη οδήγηση, είναι μερικές από τις συμπεριφορές που μπορεί να υιοθετηθούν ανάλογα με την προσωπικότητα των παιδιών στα πλαίσια διαχείρισης των συναισθημάτων τους.

Προφανώς, από όλα τα παραπάνω ο στόχος δεν είναι να κατηγορηθούν οι γονείς. Ο στόχος είναι να υπάρχει επίγνωση ενός «μέτρου» στους στόχους και τις φιλοδοξίες που μπορεί να έχει κάποιος για κάποιον άλλο δικό του άνθρωπο. Η συμβουλευτική καλό είναι να εκτείνεται εντός κάποιων ειδικών πλαισίων. Στόχος είναι η εκμάθηση τόσο της αποδοχής της διαφορετικότητας, όσο και η ενεργητική ακρόαση των αναγκών και των επιθυμιών του κάθε ατόμου.

Κανείς δεν γεννήθηκε έχοντας γνώση από πριν για όλα. Όλοι μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Εξελισσόμαστε και ωριμάζουμε μέσα από αυτά. Κι αυτή τη διαδικασία εκμάθησης της ζωής δεν πρέπει να την ξεχνάμε, ακόμα κι όταν πρόκειται για το ίδιο μας το παιδί. Ό,τι κι αν κάνουμε, όσο έλεγχο κι αν προσπαθήσουμε να επιβάλλουμε, δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον απόλυτα.

Το μέλλον χτίζεται όπως ο καθένας αξιοποιεί τις ευκαιρίες που του δίνονται.

Σχολικός Εκφοβισμός: χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη σχολική βία – παρενόχληση κάποιου παιδιού το οποίο δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Η παρενόχληση αυτή μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και να προέρχεται είτε από συμμαθητές, είτε από καθηγητές είτε από άτομα εκτός σχολείου που επισκέπτονται όμως το χώρο του.

Σωματική Βία (χτυπήματα, κλοτσιές, σπρωξίματα).

Σεξουαλική Παρενόχληση (ανεπιθύμητα αγγίγματα, εξαναγκασμός του παιδιού μέσω απειλών να συμμετέχει σε πράξεις ή καταστάσεις που δεν επιθυμεί, ταπείνωση, σχόλια για την ταυτότητα φύλου, βιασμός).

Οικονομική Εκμετάλλευση (κλοπή, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων μέσω εκφοβισμού και απειλών).

Ψυχολογική Βία (κοροϊδία, ψέματα εις βάρος κάποιου, ψευδώνυμα επικριτικά, υποτίμηση, κοινωνικός στιγματισμός με ρασιστικά σχόλια, απειλές, εξύβριση, απομόνωση)
Εκφοβισμός μέσω του διαδικτύου (ψυχολογική κακοποίηση μέσω του διαδικτύου με σκοπό την πρόκληση κακού είτε σε ένα άτομο ξεχωριστά είτε σε ομάδα ατόμων: υβριστικά σχόλια, αποστολή άσεμνων εφαρμογών με προκλητικό περιεχόμενο, ηλεκτρονικές απειλές, ταπείνωση και εξευτελισμός με ποικίλα δημόσια σχόλια, δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων και στιγμών της ζωής ενός ατόμου παρά τη δική του θέληση).

Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία αυτών των παιδιών: τάση για απομόνωση, υψηλές πιθανότητες εμφάνισης κλινικής κατάθλιψης, υψηλό άγχος, κοινωνικός στιγματισμός, αίσθημα μοναξιάς, υψηλές πιθανότητες για κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ, παθητικότητα απέναντι σε προβληματικές καταστάσεις, μειωμένη αυτοεκτίμηση, αναζήτηση ταυτότητας εαυτού.